ALCOHOL EN AFVALLEN, WEL OF NIET?

Dat gezellige glaasje wijn of dat speciaalbiertje op vrijdagavond....  Er is één gewoonte die vaak over het hoofd wordt gezien als het gaat om afvallen: alcohol. Bijna elke dag komt dit onderwerp ter sprake in mijn praktijk: alcohol en afvallen. Tijdens de afslankconsulten krijg ik hier vaak vragen over. Daarom gaat deze blog over de invloed van alcohol op je gewicht. Want ja, dat gezellige wijntje in het weekend… daar willen we liever toch niet vanaf!

Het gaat niet om je om te praten, maar juist om je inzicht en kennis te geven zodat je zelf een beslissing kan nemen en weet waar je "ja" of "nee" tegen zegt. Het gaat niet om het glaasje wijn of koude biertje, maar de impact die alcohol heeft op je hormonen, vetverbranding en slaap, naast je afslankproces?

Het gaat niet meer zo makkelijk als vroeger. Weet je nog dat je vroeger een paar kilo kwijtraakte zodra je een paar dagen wat minder at? Inmiddels lijkt dat verleden tijd. Je lijf werkt anders dan toen je dertig was. Zeker als je in de overgang zit of daar net doorheen bent, merk je dat afvallen een stuk lastiger gaat.

En inmiddels ervaar je dat je huidige gewicht eigenlijk niet gezond is. Je lichaam geeft signalen af dat het uit balans is. En dat besef, die innerlijke wake-up call, is vaak het moment waarop ik mijn cliënten hoor zeggen: "Nu moet er écht iets gebeuren."

Als je last hebt van lichamelijke klachten zoals vermoeidheid, pijnlijke gewrichten of slaapproblemen, dan is die extra kilo's kwijt raken ineens niet meer alleen een wens voor een strakkere broek, het is pure noodzaak geworden. Niet alleen omdat je je fitter wilt voelen, maar omdat je weet: zo doorgaan is geen optie meer.

Dit doet alcohol met je lichaam

Laten we eerlijk zijn: niemand zit te wachten op een preek. Maar als je snapt wat alcohol echt doet in je lijf, kun je bewustere keuzes maken. Zeker als je kampt met overgewicht en gezondheidsklachten, en je wilt afvallen tijdens de overgang of daarna.

Alcohol is voor je lichaam een toxine, oftewel een giftige stof. Zodra je een glas drinkt, zegt je lever: "Alarm! Dit moet eerst weg." En dus krijgt het afbreken van alcohol prioriteit boven alles, inclusief vetverbranding. Met andere woorden: zolang je lichaam druk is met je glaasje wijn of dat biertje, staat het verbranden van vet tijdelijk op pauze. Dit betekent concreet dat alcohol en vetverbranding geen goede combinatie zijn als je serieus wilt afvallen.

De afbraak van alcohol gebeurt in de lever via twee belangrijke enzymen: alcoholdehydrogenase (ADH) en aldehyde dehydrogenase (ALDH). Eerst zet ADH alcohol om in aceetaldehyde, een bijzonder schadelijke stof die bijvoorbeeld verantwoordelijk is voor de kater. Vervolgens zet ALDH deze stof om in azijnzuur, dat uiteindelijk via het bloed wordt afgevoerd als koolstofdioxide en water. 

Tijdens dit hele proces krijgt de alcoholafbraak voorrang op andere stofwisselingsprocessen, waaronder de omzetting van vetten, koolhydraten en eiwitten. Dat vertraagt niet alleen de vetverbranding, maar ook het spierherstel en de energieverdeling in je lichaam. Dit alles belemmert blijvend gewichtsverlies.

Invloed van alcohol op je hormonen

Naast de enzymatische verwerking beïnvloedt alcohol ook meerdere hormonen die cruciaal zijn voor gewichtsregulatie, vooral bij vrouwen van 45 jaar en ouder:

• Insuline: Alcohol kan eerst zorgen voor een stijging van de bloedsuikerspiegel, gevolgd door een snelle daling. Dit veroorzaakt zogenaamde 'cravings' naar suikers en snelle koolhydraten. Insuline is het hormoon dat glucose uit je bloed in je cellen brengt. Als insulinepieken te vaak voorkomen, word je minder gevoelig voor insuline, wat leidt tot insulineresistentie—aangetoond als een belangrijke oorzaak van gewichtstoename en diabetes type 2. Afvallen wordt hierdoor aanzienlijk moeilijker.

• Cortisol: Dit is je stresshormoon. Alcoholgebruik verhoogt de cortisolspiegel, wat leidt tot vetopslag, met name rond de buik. Chronisch verhoogd cortisol verstoort bovendien je slaap en verhoogt ontstekingswaarden in je lichaam, wat het afvallen verder bemoeilijkt. Vooral buikvet is sterk gerelateerd aan verhoogde cortisolwaarden.

• Leptine en Ghreline: Deze twee werken samen als een soort interne thermostaat voor honger en verzadiging. Leptine geeft aan wanneer je vol zit, ghreline wanneer je honger hebt. Alcohol verlaagt leptine en verhoogt ghreline, waardoor je meer trek krijgt en minder snel een verzadigd gevoel ervaart. Vooral 's avonds of na een borrelmaaltijd leidt dit vaak tot extra snackgedrag dat je afvaldoelen ondermijnt.

• Oestrogeen: Bij vrouwen in de overgang is de oestrogeenhuishouding al flink aan het veranderen. Alcohol verstoort dit proces verder, onder andere door de leverfunctie te belasten (de lever speelt een rol in het afbreken van oestrogeen). Te veel circulerend oestrogeen kan leiden tot vetopslag, stemmingswisselingen en verergering van overgangsklachten zoals opvliegers. Dit maakt afvallen tijdens de overgang extra uitdagend.

Wijn voor het slapen gaan? 

Misschien herken je het: je slaapt slechter na een avondje drinken. Dat is geen toeval. Alcohol verstoort je REM-slaap, die juist belangrijk is voor je herstel. En een slechte nacht betekent vaak de volgende dag: meer stress, minder energie, en... juist, trek in zoet en vet.

Een verstoorde slaap zorgt er ook voor dat de balans tussen ghreline en leptine nog verder verstoord raakt. Hierdoor eet je sneller te veel. Bovendien beïnvloedt slaaptekort je spierherstel, energiehuishouding en motivatie om te bewegen. Het is dus een domino-effect dat het afslankproces op meerdere fronten tegenwerkt.

Alcohol tijdens het afvallen, wijnen of lijnen?

Hoe kan je bewust omgaan met alcohol wanneer je wilt afvallen? Geen paniek, je hoeft niet helemáál droog te staan. Het gaat om bewust kiezen en je lichaam ondersteunen:

• Kies je momenten bewust: Geniet écht van dat ene glas op een speciale avond.
• Stel jezelf een limiet: Eén glas kan al feestelijk zijn.
• Drink langzaam en wissel af met water.
• Eet goed vooraf: Zo voorkom je bloedsuikerdips en snaaidrang.
• Ontdek alternatieven: Denk aan een mocktail, bruiswater met een schijfje limoen, of een goede alcoholvrije wijn.

Gun jezelf een slank en gezond gewicht

Afvallen na je 45e gaat niet alleen over minder eten of meer bewegen. Het gaat over leren luisteren naar wat je lichaam nodig heeft. En soms betekent dat: even afstand nemen van dat wijntje waar je zo aan gewend bent. Niet omdat het moet, maar omdat je voelt dat je iets beters verdient: energie, gezondheid en een lijf dat je ondersteunt, niet tegenwerkt.

En het begint met dat besef: er moet echt iets veranderen. Niet voor de buitenwereld, maar voor jezelf. Voor je gezondheid. Voor je toekomst.

Wil jij ontdekken hoe jij op een haalbare manier kunt afvallen en je lekkerder in je vel kunt voelen? Dan help ik je graag. Zonder oordeel, mét kennis en een flinke dosis aanmoediging.

Laten we samen kijken wat er mogelijk is. Want echt, het is nooit te laat om je goed te gaan voelen.

Klaar met de wijn en je kilo's? 

Voel je dat dit het moment is om verantwoordelijkheid te nemen voor je gezondheid? Heb je genoeg van je pijnlijke gewrichten als je loopt, een bloeddruk die alleen maar hoger wordt, en het schrikbeeld van medicatie om alles onder controle te houden?

Dan is dit jouw kans.

In mijn traject leer je stap voor stap hoe je op een gezonde manier gewicht verliest die past bij jouw levensfase, zonder streng dieet. We kijken naar voeding, mindset, hormonale balans én gewoontes. Met mijn begeleiding sta je er niet alleen voor. Je krijgt praktische kennis, persoonlijke support en inspiratie om het vol te houden. Geen quick fix, maar duurzame verandering.

👉 Ben jij klaar om voor jezelf te kiezen? Klik hier om je gratis afslankconsult aan te vragen en ontdek wat er voor jou mogelijk is.

Veel gestelde vragen over alcohol en afvallen

Kan ik afvallen als ik af en toe alcohol drink?
 Ja, zolang je bewust kiest en rekening houdt met de effecten van alcohol op vetverbranding en hormonen. Matiging en timing zijn cruciaal. En wees je ervan bewust: als je structureel alcohol blijft drinken, is de kans groot dat je simpelweg niet afvalt. Alcohol verstoort je hormonale balans, vetverbranding én slaap, drie pijlers die essentieel zijn voor succesvol en blijvend gewichtsverlies.

Wat is het beste alternatief voor alcohol tijdens het afvallen?
 Mocktails, bruiswater met verse kruiden of een alcoholvrije wijn zijn feestelijke en gezonde alternatieven die je afvalproces niet verstoren.

Waarom heeft alcohol meer impact op vrouwen tijdens de overgang?
 Door hormonale veranderingen zijn vrouwen in deze fase gevoeliger voor de nadelige effecten van alcohol op vetopslag, slaap en stemming.

Hoe lang wordt vetverbranding stilgelegd na het drinken van alcohol?
 Afhankelijk van de hoeveelheid kan vetverbranding tot 24 uur verminderd zijn, omdat het lichaam eerst de alcohol afbreekt.

Zit er verschil in wijn, bier of sterke drank drinken?
Ja, er zit zeker verschil. Hoewel alle soorten alcohol dezelfde stof bevatten (ethanol), verschillen ze in calorieën, koolhydraten en hoe snel je lichaam ze verwerkt. Bier bevat relatief veel koolhydraten en kan daardoor sneller bloedsuikerschommelingen veroorzaken. Wijn bevat iets minder koolhydraten, maar nog steeds calorieën zonder voedingswaarde. 

Sterke drank bevat vaak minder volume, maar meer pure alcohol per portie, wat de lever harder laat werken. Cocktails en mixdrankjes bevatten vaak ook veel suiker. Voor je afvaldoelen maakt het dus uit wát je drinkt én hoeveel. Alle alcoholsoorten hebben een negatieve invloed op je vetverbranding en hormoonbalans, maar bier en zoete drankjes geven extra suikerschommelingen die het nog lastiger maken om af te vallen.